इन्द्रेणी
२४ मंसिर २०७८, शुक्रबार १०:४६ सरकारको नेतृत्व गरिरहेको नेपाली कांग्रेसको भावी नेतृत्वका लागि वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवासहित चार जना नेताहरूले उम्मेदवारी घोषणा गरेका छन् ।
आजबाट सुरु भएको नेपालकै पुरानो मध्येको दल कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशनले आगामी चार वर्षका लागि नयाँ नेतृत्व चयन गर्नेछ।
सङ्घीय संसद्, प्रदेशसभा र स्थानीय तहको निर्वाचनअघि हुन लागेको कांग्रेस महाधिवेशनबाट आउने नेतृत्वबारे पार्टीभित्र र बाहिर चासोका साथ चर्चा हुने गरेको छ।
हरेक चार वर्षमा गर्नु पर्ने कांग्रेसको महाधिवेशन पटक(पटक सर्दै पाँच वर्ष नौ महिनापछि गर्न लागिएको हो।
केन्द्रीय समितिका पदाधिकारी र सदस्य, देशभरबाट चुनिएका महाधिवेशन प्रतिनिधिहरू, भातृ सङ्गठन र शुभेच्छुक सङ्गठनका प्रतिनिधिहरू र विदेशस्थित जनसम्पर्क समितिबाट समेत चुनिएर आएका समेत गरी करिब ४,७०० प्रतिनिधिले कांग्रेसको नयाँ नेतृत्व चयनमा भाग लिनेछन्।
कांग्रेस केन्द्रीय निर्वाचन समितिका संयोजक गोपालकृष्ण घिमिरेका अनुसार मतदानको कार्यतालिका मङ्सिर २७ गते सोमवारका लागि तय गरिएको छ।
कांग्रेसको विधान अनुसार पार्टी नेतृत्वमा निर्वाचित हुन ५० प्रतिशत बढी मत ल्याउनुपर्ने हुन्छ। पहिलो चरणमा कुनै उम्मेदवारले ५० प्रतिशत मत कटाउन नसके सबैभन्दा बढी मत ल्याउने दुई उम्मेदवारबीच दोस्रो चरणमा मतदान हुने व्यवस्था छ।
कांग्रेस सभापतिमा दाबी गरिरहेका देउवा, विमलेन्द्र निधि, प्रकाशमान सिंह र शेखर कोइरालाको राजनीतिक यात्रा कस्तो छ त ?
शेर बहादुर देउवा
शेरबहादुर देउवा रामचन्द्र पौडेललाई दोस्रो चरणको निर्वाचनमा हराएर विसं २०७२ सालमा पार्टी सभापतिमा निर्वाचित भएका थिए।
गिरिजाप्रसाद कोइरालासँगको अन्तर्द्वन्द्वका कारण उनले विसं २०५९ सालमा नेपाली कांग्रेसलाई फुटाएर नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक) गठन गरेर त्यसको सभापति भएका थिए।
विसं २०६२–६३ सालको जनआन्दोलनपछि २०६४ सालमा देउवाको सो पार्टी पुनः नेपाली कांग्रेससँग एकीकृत भयो।
विसं २००३ सालमा डँडेलधुरामा जन्मिएका देउवाले २०२२ मा विद्यार्थी राजनीति सुरु गरेका थिए। कांग्रेसको विद्यार्थी सङ्गठन नेपाल विद्यार्थी सङ्घको संस्थापक सभापति हुँदै राजनीतिमा होमिएका देउवा २०४६ को जनआन्दोलनपछि पार्टी राजनीतिमा स्थापित नेता बने।
विसं २०४८ मा डँडेलधुराबाट सांसदमा निर्वाचित भएपछि गृहमन्त्री बनेका देउवा २०५२ मा पहिलो पटक प्रधानमन्त्री बने। त्यसयता २०५८, २०६१, २०७४ र अहिले समेत गरी पाँच पटक प्रधानमन्त्री भइसकेका छन्।
विसं २०५२ सालमा देउवा नै प्रधानमन्त्री भएका बेला बाबुराम भट्टराई लगायतले ४० बुँदे मागपत्र बुझाएका थिए र त्यो पूरा नभएको भन्दै त्यसै वर्ष फागुन १ गतेदेखि माओवादीले देशमा सशस्त्र विद्रोह सुरु गरेको थियो
राजनीति शास्त्रमा स्नातकोत्तरसम्मको अध्ययन गरेका देउवा लन्डन स्कुल अफ इकोनोमिक्समा राजनीति शास्त्रको रिसर्च फेलो समेत रहेका थिए।
डा. शेखर कोइराला
कोइराला कांग्रेसका संस्थापक नेपा बीपी कोइरालाका दाई केशवप्रसाद कोइराला र कांग्रेस नेतृ नोना कोइरालाका छोरा हुन्। लामो समय कांग्रेसको नेतृत्वमा रहेका कोइराला परिवारको उत्तराधिकारीको रूपमा शेखरले आफूलाई अघि सारेका छन्।
कोइराला विसं २०४७ सालपछि मात्रै सक्रिय राजनीतिमा लागेका हुन्। लामो समयसम्म चिकित्सा पेसामा आबद्ध उनले कोशी अञ्चल अस्पताल, मिसन अस्पताल पाल्पा र टेकु अस्पतालमा काम गरे। त्यसपछि बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान धरानको उपकुलपति भए।
विसं २००७ सालमा मोरङमा जन्मिएका शेखरले चिकित्साशास्त्रमा एमडीसम्म अध्ययन गरेका छन्। विसं २०२६ सालपछि राजनीतिमा पनि जोडिएका शेखरले कांग्रेसको विद्यार्थी सङ्गठन नेपाल विद्यार्थी सङ्घ स्थापनामा आफ्नो योगदान रहेको बताउने गरेका छन्।
अघिल्लो महाधिवेशनमा सबैभन्दा धेरै मत ल्याएर केन्द्रीय सदस्यमा विजयी भएका कोइरालाले विगत आठ वर्षमा सङ्गठन विस्तारका लागि ६९ वटा जिल्लाको भ्रमण गरिसकेको उनका सहयोगी दिनेश थपलिया बताउँछन्।
उहाँको सबैभन्दा राम्रो पक्ष नै सङ्गठन विस्तारमा लगाव हो। नेपाली कांग्रेसमा गिरिजाप्रसाद कोइरालापछि साङ्गठनिक दौडमा गाउँ–गाउँ पुगेको उहाँ नै हो, थपलियाले भने।
एघारौँ महाधिवेशनपछि लगातार केन्द्रीय सदस्य भए पनि उनी पार्टी पदाधिकारी हुन सकेका थिएनन्। कांग्रेस नेतृत्वका आकाङ्क्षीमध्ये कोइराला मात्रै एक पटक पनि मन्त्री नभएका नेता हुन्।
विसं २०६४ सालको संविधानसभा उपनिर्वाचन र २०७० को दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा मोरङबाट निर्वाचित भएका कोइराला २०७४ सालको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा एमालेका लालबाबु पण्डितसँग पराजित भएका थिए। पण्डित भने अहिले एमालेको महाधिवेशनमा केन्द्रिय सदस्य पद बहिस्कार गर्दै पाटीका कुनै पनि पदमा नबस्ने घोषणा गरिसकेका छन् ।
विमलेन्द्र निधि
विसं २०१३ सालमा धनुषामा जन्मिएका निधि कांग्रेसका चर्चित नेता महेन्द्रनारायण निधिका छोरा हुन्। कांग्रेसमा गान्धीवादी नेताको छवि बनाएका उनका पिता महेन्द्रनारायण कांग्रेसको महामन्त्रीसम्म भएका थिए।
२०२७ सालमा नेपाल विद्यार्थी सङ्घको सदस्य हुँदै राजनीतिमा प्रवेश गरेका विमलेन्द्र निधि २४ वर्षको उमेरमै २०३६ सालमा नेपाल विद्यार्थी सङ्घको अध्यक्षमा चयन भए।
लामो समय कांग्रेस सभापति देउवालाई साथ दिएका निधिले १४औँ महाधिवेशनमा देउवालाई नै चुनौती दिने तयारी गरेको बताउँदै आएका छन्।
विसं २०५१ सालको मध्यावधि निर्वाचनमा धनुषाबाट सांसद निर्वाचित भएका निधि त्यसयताका अधिकांश निर्वाचनमा विजयी भए पनि पछिल्लो संसदीय निर्वाचनमा समाजवादी लोकतान्त्रिक पार्टीका नेता राजेन्द्र महतोसँग पराजित भएका हुन्।
२०५२ सालमा देउवा नेतृत्वको सरकारमा पहिलो पटक सामान्य प्रशासन मन्त्री भएयता उनी पटकपटक मन्त्री र उपप्रधानमन्त्री समेत भइसकेका छन्।
कांग्रेसको विभाजनमा देउवालाई साथ दिएर कांग्रेस प्रजातान्त्रिकको महामन्त्री भएका निधिलाई देउवाले तीन वर्षअघि कांग्रेस उपसभापतिमा मनोनीत गरेका थिए।
निधिले गतिशील जनतासँग जोडिने र सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई सुदृढ गर्ने पार्टीका लागि आफ्नो नेतृत्व आवश्यक रहेको अवधारणा अघि सारेका छन्।
प्रकाशमान सिंह
सिंह पनि नेपाली कांग्रेसमा त्यागी नेताको छवि बनाएका गणेशमान सिंहका छोरा हुन्। स्नातोकत्तरसम्म अध्ययन गरेका सिंहले राजनीतिमा सक्रिय हुनुअघि केही समय त्रिचन्द्र क्याम्पसमा अध्यापन पनि गरेका थिए।
विसं २०३० सालमा नेपाल विद्यार्थी सङ्घमा आबद्ध भएर राजनीतिमा प्रवेश गरेका सिंह पार्टीको काठमाण्डू जिल्ला सभापति हुँदै केन्द्रीय उपसभापतिमा मनोनीत र महामन्त्रीमा निर्वाचित भए।
अघिल्लो महाधिवेशनमा सिंहले पदाधिकारीमा उम्मेदवारी दिएनन्। उनले कांग्रेस विभाजनमा देउवालाई साथ दिएका थिए।
सिंहले विभाजनपछि बनेको कांग्रेस प्रजातान्त्रिकमा उपसभापति रहेर काम गरे। तर अघिल्लो महाधिवेशनमा उनको साथ देउवाको विपक्षमा उम्मेदवारी दिएका रामचन्द्र पौडेल र बीपी पुत्र शशाङ्क कोइराला सहितको समूहलाई रह्यो।
विसं २०७४ सालमा सङ्घीय संसद्को निर्वाचनपछि कांग्रेस संसदीय दलको नेतामा सिंहले सभापति देउवासँग संसदीय दलको नेतामा उम्मेदवारी दिए पनि जित हात पार्न सकेनन्।
विसं २०१२ सालमा काठमाण्डूमा जन्मिएका सिंह काठमाण्डूबाट चार पटक सांसदरसंविधानसभा सदस्य निर्वाचित भइसकेका छन्।
सिंहले पार्टीमा नीति, निष्ठा र नेतृत्वका लागि आफ्नो उम्मेदवारी रहेको घोषणापत्रमा उल्लेख गरेका छन्।